Prva „Konferencija lokalnih samouprava Zapadnog Balkana“ održana je 9.i 10. juna 2016. godine, u Herceg Novom, u organizaciji Management Systems Certification iz Beograda, a pod  pokroviteljstvom Opštine Herceg Novi.

Konferencija je okupila oko 50 učesnika iz Crne Gore, Srbije, Bosne i Hercegovine i Republike Srpske, predstavnike Zajednice opština Crne Gore, Stalne konferencije gradova i opština Srbije, te lokalnih samouprava iz zemalja regiona i predstavnike akademske zajednice i eksperata.

Konferenciju je otvorila Nataša Aćimović, Predsjednica Opštine Herceg Novi koja je naglasila da razmjenom iskustava o primjerima dobre prakse, poboljšanjem legislative, unapređenjem kodeksa poslovanja, kao i dobrom komunikacijom sa građanima, nevladinim organizacijama i privredom, lokalna samouprava može znatno skratiti put do ostvarenja postavljenih strateških ciljeva.

Generalni sekretar Zajednice opština Refik Bojadžić, predstavio je specifičnosti crnogorskih opština i aktivnosti koje Zajednice opština preduzima na unapređenju zakonodavnog okvira kojim se uređuje sistem loklane samouprave, kako bi se obezbijedili adekvatni uslovi za brži ekonomski, društveni i demokratski razvoj lokalnih zajednica. Istakao je da sistem lokalne samouprave u Crnoj Gori karakteriše jednostepenost i monotipska organizacija u kojoj sve jedinice lokalne samouprave imaju iste nadležnosti i odgovornosti bez obzira na značajne razlike između opština po veličini, broju stanovnika, ekonomskoj razvijenosti, fiskalnom i kadrovskom potencijalu i da imaju u osnovi istu strukturu organa i službi.

Prednosti ovakve organizacije su što je prilagođena načelu jednakosti građana i što daje veće šanse za razoj manje razvijenih jedinica lokalne samouprave, a time i regiona, dok su nedostaci ovakvog sistema što zanemaruje faktičke razlike i disproporcije između potreba i problema malih ruralnih opština i većih urbanih opština i gradova. Da bi se eleminisali ovi nedostaci, Strategijom reforme javne uprave za period 2016-2020 predviđeno je uspostavljanje blagog politipskog sistema koji će uvažiti postojeće razlike i obezbijediti efikasnije vršenje poslova i pružanje usluga građanima i privredi. Važan mehanizam koji može biti dio rješenja ovog problema je i jača saradnja među opštinama, čemu će se posvetiti veća pažnja u narednom periodu.

Naglasio je takođe da će, zbog finansijskih poteškoća sa kojima se suočava najveći dio opština u Crnoj Gori, poseban izazov za opštine u narednom periodu biti obezbjeđenje sredstava za predfinansiranje projekata koji se finansiraju iz EU fondova. U tom pravcu, istakao je važnost Inicijative koju je Zajednica opština podnijela Vladi Crne Gore za formiranje rivolving fonda iz kojeg bi se opštinama pod povoljnim uslovima obezbijedila sredstva u vidu kratkoročne pozajmice za predfinansiranje projekta, čime bi se osnažili apsorpcioni kapaciteti opština za korišćenje sredstava EU fondova, a što je od suštinskog značaja za proces pristupanja Crne Gore Evropskoj Uniji.

Ukazao je i na činjenicu da u sistemu organizacije javne uprave CG ne postoji ministarstvo koje se neposredno bavi specifičnim problemima i potrebama lokalnih samouprava, što je objektivna potreba i razlog zbog kojeg je Zajednica opština Vladi podnijela Inicijativu za formiranje Ministarstva za državnu upravu i lokalnu samoupravu, koje će se posvećeno baviti specifičnim pitanjima lokalne samouprave. „To je uslov da napravimo brži napredak u reformi sistema lokalne samouprave i unaprijedimo rad opština i javnih službi čiji su osnivač opštine“ – zaključio je Generalni sekretar.

Đorđe Staničić, Generalni sekretar Stalne konferencije gradova i opština Srbije,  istakao je da su skupovi predstavnika lokalnih samouprava neophodni i korisni za razmjenu iskustava, jačanje saradnje i realizaciju zajedničkih projekata. Upoznao je učesnike konferencije sa određenim problemima prisutni u sistemu lokalne samouprave u Srbiji i aktivnostima koje se preduzimaju na njihovom prelazilaženju.

Učesnici konferencije su razmjenjivali iskustva na teme od posebnog značaja za lokalnu samoupravu iz oblasti životne sredine, energetske efiaksnosti, te ekonomskog i društvenog razvoja.

Crnogorske opštine su učesnicima Konferencije predstavile dobre prakse iz više oblasti, i to: Opština Herceg Novi u oblasti očuvanja životne sredine koju je predstavila Jovanka Matković;  Opština Berane  „Primjena obračunske osnove u vođenju budžetskog računovodstava“, koju je predstavio Svetomir Aković; praksu privlačenja stranih investicija Opštine Tvat predstavio je Petar Vujović, dok je praksu u oblasti unapređenja prava manjina kroz uvođenje RE asistenta u nastavi, predstavila je Jovanka Laličić; praksu Glavnog grada Podgorica „Uvođenje sistema 48 za efikasniju komunikaciju sa građanima“ predstavio je Vojislav Nedović.

Dobre prakse učesnicima su predstavili i predstavnici opština iz zemalja regiona: Pećinici, Čapljina i Novi Pazar, dok su eminentni profesori i eksperti podijelili svoja iskustava i znanja sa učesnicima Konferencije iz oblasti: Integrativnog razvoja lokalnih samouprava korišćenjem pretpristupnih fondova EU; Standardizacije i optimizacije procesa planiranja u lokalnoj samoupravi; Održivosti infrastrukturnih sistema u lokalnim samoupravama i Energetska efikasnost i uloga lokalnih samouprava.

Konferencija je bila dobra prilika da predstavnici lokalnih samouprava razmjene iskustava i dobre prakse, ali i odgovore na probleme sa kojima se susrijeću u radu, kao i da uspostave nova partnerstva za buduću saradnju.